Pagina 8 (PL)  B4-2022 PNKV BiuletynOnline.

Masamuda

Histoia na Broelolder

Łukasz Przelaskowski

Nazwa Ośrodka Edukacyjno-Archeologicznego Erf Masamuda (het Educatief Archeologisch Erf Masamuda) jest rodzimą nazwą obszaru ujścia rzeki Mozy, jaki istniał w średniowieczu i który obejmuje główny obszar Erf pod Rotterdamem w Królestwie Niderlandów. Nazwa wyraża teren pochodzenia rekonstrukcji archeologicznych, które zostały tam postawione i ich datowanie, czyli czas wzniesienia.

Nazwa Masamuda pojawia się w wielu źródłach wczesnego i pełnego średniowiecza: masamuda (772 lub 776, kopia 1170-1175) i jako masamuthon (918-948, kopia koniec XI wieku). Nazwa Maas ma pochodzenie prehistoryczne. Druga część nazwy „muda”, tutaj w odmianie „mude”, ma starożytne pochodzenie, mianowicie od „ingweoons” (język przybrzeżny z późnej prehistorii/wczesnego średniowiecza), co oznacza „ujście rzeki” lub „usta”. Oryginalna nazwa odnosiła się do rzeki, a dokładniej do jej delty, a nie do konkretnego miejsca w okolicy. Później powstała osada (Monster), która wzięła swoją nazwę od ujścia Mozy.

Plan Erf obejmuje budynki/domy, które zostały wykopane w rejonie Maasmond, mniej więcej w regionie Rotterdam-Haga. Moza była przez wieki decydującym czynnikiem dla otaczającego regionu. To ukształtowało krajobraz i zaoferowało lokalnym mieszkańcom niezbędną infrastrukturę dla handlu, transportu pasażerskiego, walk o władzę oraz wymiany wiedzy i informacji. Fakt, że nazwa sięga prehistorii i średniowiecza, nadaje jej archeologiczną wartość dodaną, która łączy ze sobą różne okresy. Co więcej, jest to bardzo specyficzna nazwa, która występuje tylko tutaj .

W ten sposób nazwa została dopasowana do miejsca w Vlaardingen i Broekpolder pod Rotterdamem. Ziemia jest udostępniona nieodpłatnie przez lokalne władze Vlaardingen na powierzchni siedmiu hektarów, nad którymi czuwa BOOR, czyli Biuro Badań Archeologicznych Departamentu Robót Publicznych w Rotterdamie (Bureau Oudheidkundig Onderzoek van Gemeentewerken Rotterdam) we współpracy z Uniwersytetem w Leiden, Kolovrat – Vikings and Slavs reenactment group, innymi urzędami, muzeami, prywatnymi sponsorami i wolontariuszami. Dodatkowo Masamuda jest powiązana z Exarc, międzynarodową organizacją zajmującą się archeologicznymi parkami tematycznymi i archeologią eksperymentalną.

Jednym z przedstawicieli BOOR jest naukowiec Jurrien Moree - archeolog z kierownictwa i działu wsparcia polityki. Podczas wywiadu zaznaczał, że sam pomysł na to miejsce powstał aż czterdzieści lat temu w około 1984 roku. Dopiero jednak dziesięć lat temu zaczęto dokładnie przygotowywać się do jego realizacji. Masamuda to edukacyjne stanowisko archeologiczne, gdzie powoli są odtwarzane domy z prehistorii m.in. epoki kamienia tj. od mezolitu (10.000-5.000 lat p.n.e.), neolitu, dalej epok miedzi, brązu i żelaza, aż do średniowiecza. Obecnie zostały zrekonstruowane trzy domy.

Pierwszy dom [przyp. aut. miejsce wywiadu z archeologiem], jest odtworzony na podstawie wykopalisk archeologicznych i odnalezionych pozostałości po domostwach w Haamstede, prowincji Zeeland z ostatniej epoki kamienia, czyli neolitu przypadającej na tereny obecnej Holandii około 3.000 lat p.n.e. Dwa kolejne obiekty zostały zrekonstruowane w oparciu o odnalezione ślady domostw z wykopalisk archeologicznych w Rotterdamie przy ujściu rzeki Rotte. Są to chaty rybackie, gdzie pochodzenie najmłodszej datuje się na około X-XI w n.e. (950-1050 n.e.), czyli z epoki średniowiecza. Każde z nich ma te same wymiary w długości i szerokości, co ich wzorce. Podczas odtwarzania zachowywane były na tyle ile możliwe te same formy przygotowanych specjalnie narzędzi, technik i materiałów ze znanych źródeł oraz odkryć, porad naukowych.

Twórcom i pomysłodawcom zależało na ożywieniu Masamudy dlatego opiekę nad dwoma ostatnimi obiektami otrzymała polonijna drużyna rekonstrukcyjna Kolovrat – Vikings and Slavs reenactment group (Kolovrat - Grupa rekonstrukcyjna Wikingów i Słowian) z Holandii . Raz w miesiącu mogą tam odtwarzać życie Słowian i Wikingów z okresu wczesnego średniowiecza, które cieszy się popularnością pośród setek przybywających tam turystów, szczególnie rodzin z dziećmi, studentów, naukowców i miłośników tej epoki. Drużyna w 2023 roku obchodzi swoje piętnastolecie, a początek sięga Kalisza od Bractwa Rycerskiego Ziemi Kaliskiej, gdzie powstała macierzysta jednostka wojów Kolovrat z Kalisza. W 2019 roku zapadła decyzja o otwarciu oddziału w Holandii, a zaszczyt na zostanie wodzem drużyny przypadł Rafałowi Pindelowi i jego rodzinie. Działania grupy rekonstrukcyjnej obejmują nie tylko tereny Królestwa Niderlandów z odwiedzaniem np. polskich szkół i współprac z organizacjami jak filia Paczki dla Bohatera , ale całej zachodniej Europy m.in. Belgię, Francję, Niemcy, Danię. Uczestniczą również w wydarzeniach na terenie Polski m.in. raz do roku w pierwszy weekend sierpnia w skansenie na wyspie Wolin podczas największego na świecie Festiwalu Słowian i Wikingów bądź w czasie Nocy Kupały. Współpracują tam ze Stowarzyszeniem Centrum Słowian i Wikingów "Wolin-Jomsborg-Wineta" .

Pełne wywiady można obejrzeć na kanale YouTube: @OkiemPisarza .

- - -